Goza da ponte do Apóstolo nun recuncho histórico de Galicia

O día do Apóstolo é festivo en moitas comunidades autónomas, pero, sobre todo, é especial nunha delas, debido a que nesta data conmemórase o Día de Galicia. Este ano, ademais, produciuse a feliz coincidencia de que o 25 de xullo é un luns e, por tanto, podemos gozar dunha esplendorosa ponte no medio do verán. Que mellor maneira de celebralo que mergullándonos nun recuncho histórico de Galicia?

A propiedade de Pazo Baión foi testemuña, durante cinco séculos, da transformación de Galicia e o devir da súa sociedade. Por iso, é o lugar idóneo para coñecer todos os cambios experimentados en cinco áreas craves: historia, patrimonio, arquitectura, economía e turismo. E, sobre todo, para brindar por Galicia cunha copa de albariño na man.

Aproveita esta ponte do Apóstolo para gozar do mellor enoturismo nas Rías Baixas, maridando unha historia centenaria cos intensos perfumes varietales dos albariños de pago de Pazo Baión.

Para ir abrindo boca, convidámosche a que nos acompañes nunha pequena aproximación á alma de Pazo Baión… e de Galicia: un relato que combina historia, patrimonio, arquitectura, economía e turismo, a través dos terreos e as edificacións que forman parte deste recuncho histórico de Galicia.

Historia: As raíces fidalgas da Casa de Fontán

Pazo Baión non se chamou sempre desta maneira. Nas súas orixes o pazo recibía o nome de Casa de Fontán e desde finais do S. XVI ata 1915 foi propiedade de diferentes liñaxes de fidalgos: os Sarmiento, os Varela Seixas Sarmiento e os Ozores Silva Varela Sarmiento. Durante.

Durante máis de 300 anos, o pazo asistiu ao auxe da nobreza galega, pero tamén ao seu declive. Mentres os Sarmiento residiron na antiga Casa de Fontán, converténdose en actores de gran relevancia no Salnés, as seguintes liñaxes eran nobres urbanos que se despreocupaban, en boa medida, do pazo e a súa leira.

Os visitantes de Pazo Baión poden rastrexar nas pedras os diferentes fidalgos que pasaron pola propiedade grazas á heráldica. O pazo mostra os lustrosos escudos das familias fidalgas que o habitaron. Pegadas cinceladas da súa devir.

O ocaso dos fidalgos manifestouse con toda a súa crueza en Pazo Baión. O último titular do morgado da Casa de Fontán hipotecou a propiedade, que acabaría, en 1915, como sinalamos antes, en mans dun propietario que non proviña da nobreza: un rico indiano, Adolfo Fojo Silva.

Así, o poder económico, político e territorial dos fidalgos, deu paso á importancia capital que xogaron os indianos, emigrantes que regresaran a Galicia tras facer fortuna en América. Fojo Silva deixou o seu sinal na propiedade coa construción da vaquería e a adega.

As raíces fidalgas de Pazo Baión frutificaron nunha infraestrutura económica moderna que hoxe en día abriu as portas da leira ás tecnoloxías vitivinícolas máis innovadoras, situando a este recuncho histórico de Galicia na vangarda do sector.

Patrimonio: A resiliencia de saberes e edificacións centenarias

Máis aló das súas exuberantes paisaxes, Galicia é un territorio que destaca polo seu inmenso patrimonio, tanto material como inmaterial. Pazo Baión é unha boa mostra diso. Nas hectáreas que conforman a leira podemos atopar un pazo con cinco séculos de historia, pero tamén un fermoso pombal, unha portentosa vaquería, reconvertida en adega de vangarda e, precisamente, unha vella adega.

Todas estas edificacións centenarias representan á perfección a historia de Galicia, a importancia do sector primario na súa economía, como veremos máis adiante, pero tamén a relevancia da pedra. En Pazo Baión e en Galicia, as pedras falan. Recítannos anacos de historia. Convídannos a viaxar no tempo. Percorrendo a leira de Pazo Baión, os visitantes poden imaxinarse como era a vida en tempos pretéritos. Visualizar aos gandeiros e viticultores. Sentir aos animais. Cheirar a vida cotiá.

Se isto fose pouco, Pazo Baión tamén é un recuncho histórico de Galicia que atesoura algo menos palpable pero igual de poderoso: o patrimonio inmaterial. A sabedoría milenaria asociada ao cultivo da vide e a elaboración do viño albariño.

Moito antes de que se levantase cara ao ceo a Casa de Fontán, en Baión e o resto do val do Salnés xa se cultivaba a uva. A autóctona variedade albariño foise perfeccionando ao longo dos séculos, grazas aos coñecementos acumulados por monxes e viticultores. Todo ese océano de prácticas e saberes chegou ata os nosos días, convertendo ao viño albariño nun referente vinícola global. Pazo Baión fai gala dese percorrido desde a tradición ata a innovación. Os visitantes á leira poderán coñecer en primeira persoa a historia do albariño e como se elabora nun recuncho histórico de Galicia.

Arquitectura: A maxia da rehabilitación

A arquitectura experimentou unha auténtica revolución no último século. Á vez que se idearon e construído deseños vangardistas, tamén creceu a necesidade de coidar a arquitectura de outrora, rehabilitándoa e devolvéndoa á vida. O proxecto de rehabilitación de César Portela, Premio Nacional de Arquitectura e un dos arquitectos máis importantes da Galicia moderna, é un exemplo paradigmático deste proceso.

Cando Condes de Albarei comprou a propiedade no ano 2008 e iniciou a actual e exitosa etapa de Pazo Baión, apostou decididamente pola rehabilitación. Por iso encargou a Portela que deseñase un ambicioso proxecto para levar á leira cara ao futuro, pero facendo brillar o seu monumental pasado.

Tras a reforma proxectada por César Portela e baixo a batuta de Condes de Albarei, Pazo Baión converteuse nun destino turístico de prestixio e unha icona da rehabilitación de espazos históricos. O escrupuloso respecto polo patrimonio conxúgase cun deseño de espazos naturais sublime e as instalacións e servizos máis modernos.

A Galicia do S. XVI convive coa do S. XXI, fusionando o mellor da historia coas virtudes do presente. Pazo Baión é un recuncho histórico de Galicia no que o pasado, o presente, a industria vitivinícola e o turismo de calidade danse a man para ofrecer unha experiencia única a todo aquel que se achega a descubrilo.

Economía: A explosión da industria vitivinícola

Cando a antiga Casa de Fontán foi construída, a economía galega sustentábase no sector primario: a agricultura, a gandería e a pesca. En cinco séculos a economía, Galicia e o mundo cambiaron moito.

No que respecta a a vitivinicultura, a elaboración do viño pasou de realizarse só en mosteiros e casas de fidalgos como Pazo Baión, e para autoconsumo no caso do viño tinto, a converterse nunha puxante e innovadora industria coa súa propia Denominación de Orixe, a D.O. Rías Baixas.

Hoxe en día, centos de familias das Rías Baixas dedícanse ao cultivo do viño e proliferaron unha gran cantidade de adegas que apostaron pola innovación e a tecnoloxía.

Pazo Baión conta cunhas instalacións dotas das ferramentas e a infraestrutura máis punteiras para conseguir elaborar tres albariños de pago fascinantes. Unha adega de vangarda, situada nun edificio histórico rehabilitado, demostrando, unha vez máis que a fusión entre pasado e presente forma parte do seu ADN.

O crecemento da industria vitivinícola nas Rías Baixas foi tan grande, que no ano 2021 recolléronse 43 millóns de quilos de uva. E exportáronse máis de 9,4 millóns de litros de viño. O que mostra a consolidación e internacionalización da industria do albariño. O autoconsumo deu paso a unha actividade económica con músculo, que dinamiza toda as Rías Baixas e cóbreas dun espectacular manto de viñedos.

Turismo: De Galicia para o mundo

Moitos séculos antes de que o turismo convertésese nun fenómeno de masas e nun sector económico fundamental, Galicia xa acollía turistas: os camiñantes que peregrinaban a Santiago para visitar os restos do Apóstolo. Neste sentido, Galicia foi unha pioneira do proto-turismo e, sobre todo, de acoller a persoas que viñan de afastados recunchos do mundo. É dicir, que o boom turístico que experimentou Galicia nos últimos anos ten as súas raíces fortemente arraigadas no pasado.

Precisamente nun ano Xacobeo, 1993, TVE estreou De Galicia para o mundo, un programa que achegaba os encantos e a historia de Galicia a miles de espectadores, pero, sobre todo, aos emigrantes galegos espallados polo mundo a través da súa canle internacional.

Varias décadas despois, resulta evidente que Galicia abriuse ao mundo. Non só polo Camiño de Santiago, os seus monumentos, a súa costa e os seus montes, senón tamén polo prestixio dos seus produtos. A tenreira galega, os froitos do mar da ría de Arousa e os viños galegos consómense ao longo e ancho do planeta. A mellor carta de presentación dunha terra que marida paisaxes sobrecogedores cunha oferta gastronómica e vinícola única.

Todo iso faise visible en Pazo Baión, unha leira vitivinícola en pleno corazón das Rías Baixas. Na propiedade, o visitante pode ver como se elabora o mellor embaixador de Galicia: o viño albariño. Desde a cepa ata a botella. E de aí, á copa e aos sentidos.

Pazo Baión, un recuncho histórico de Galicia referente en enoturismo

Pero, ademais, Pazo Baión é un recuncho histórico de Galicia, recoñecido como destino turístico de calidade e un referente na práctica do enoturismo e o turismo sostible. Natureza e historia para conseguir que a experiencia do visitante sexa única e perviva na memoria.

Na leira de Pazo Baión cada detalle está coidado ao extremo. Os xardíns, as esculturas, o palmeral, o pombal… As pedras e a natureza fúndense nunha soa creación. Ademais, nesta época do ano, a propiedade vive a súa época máis gloriosa. Os viñedos que envolven o pazo áchanse na etapa decisiva: a maduración das uvas para ser vendimiadas ao final do verán.

Se todo isto fose pouco, a escasos quilómetros de Pazo Baión, os turistas poden gozar de pobos históricos, fermosas praias e os mellores manxares mariños.

En definitiva, a nosa leira, cos seus centenares de anos acumulados, converteuse nun recuncho histórico de Galicia. Un lugar máxico no que conflúen pasado e presente, pero que mira cara ao futuro. Un libro aberto cuxas follas están feitas con pedras e vides, no que o visitante pode achegarse á historia de Galicia, mentres goza dos mellores albariños.